Home Historia Historia parafii

 

Dzieje parafii w Ociążu

 

Początki parafii w Ociążu sięgają przełomu XIII i XIV w. Należały do niej Ociąż i Kwiatków, niegdyś miasteczko. Za czasów arcybiskupa Jarosława Bogoryi Skotnickiego, w latach 1342-1374, był spór o patronat kościoła ociąskiego między Jaśkiem i Mikołajem, synami Wentui i Zbyluta oraz Oswaldem. Sprawę rozsądził wówczas oficjał Jan, kanonik regularny, a do wyroku jego nawiązał prymas Wojciech Jastrzębiec w wyroku swoim z 1426 roku, ustanawiając alternatę prezenty na przyszłość. W tym czasie ścierały się o patronat dwa rody: Korabitów i Sokołów (Oswald). Jak wynika z wyroku arcybiskupa Skotnickiego, rozstrzygającego spór właścicieli Ociąża o prawo prezenty, w połowie XIV wieku istniał już kościół parafialny, który powstał, jak podają źródła historyczne, na przełomie XIII i XIV wieku. Był to drewniany kościół, a proboszczem w tym czasie był niejaki ks. Marcin. Około roku 1520 był kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, jak dziś, a kolatorami byli Mikołaj Karski, Jan Prusak, Stanisław i Mikołaj Kwiatkowscy. Uposażenie kościelne składało się z 3 łanów roli, ogrodu, łąki, meszne oraz dziesięcin folwarcznych i kmiecich z obu wsi. W Ociążu dawano wtedy po ćwiertni obojga zboża i po 16 groszy, także dziesięciny folwarcze i snopowe. W Kwiatkowie natomiast, z każdego łanu dawano po ćwiertni obojga zboża. W roku 1698 postawił proboszcz Andrzej Cichawski z pomocą właściciela Lutomirskiego drewniany przybytek. Patronat należał do majętności.

Parafia Ociąż należy do dekanatu ołobockiego i jak podają najstarsze źródła, należała do niego od początku powstania. Inaczej kształtuje się przynależność parafii i dekanatu do diecezji.

Ustrój diecezjalny i parafialny stanowią podstawowe człony w prawnej organizacji Kościoła Chrystusowego niemal od zarania jego istnienia.

Przesłanką rozbudowy organizacji diecezjalnej Polski w latach 999/1000 był fakt dokonanej chrystianizacji kraju i istnienia zorganizowanych ośrodków życia kościelnego ze świątyniami i kapłanami – duszpasterzami, czyli istnienia parafii. Zachowały się mapy z tego okresu, na których zaznaczone są parafie oraz ich przynależność diecezjalna. Znajduje się na nich również parafia Ociąż, która według mapy istniała na przełomie X –XII w. a więc dużo wcześniej niż podają inni autorzy. Źródła historyczne mówią, że biskup Wojciech Jastrzębiec przekazał w 1403 roku wikariuszom katedry poznańskiej, m.in. dziesięciny z 10 wsi archidiecezji gnieźnieńskiej, wśród nich znalazł się Ociąż. Kierując się położeniem i granicami diecezji na mapach zauważyć można, że parafia Ociąż od początku powstania należała do diecezji gnieźnieńsko – poznańskiej, a dekanatu ołobockiego.

W 1925 roku nastąpiła zmiana granic diecezji. Zmiana ta była następstwem Konkordatu za przyczyną którego doszło do rozgraniczenia archidiecezji poznańsko – gnieźnieńskiej. Dekanat ołobocki z parafią Ociąż został przyłączony do diecezji poznańskiej i należał do niej aż do roku 1992.

W wyniku reorganizacji terytorialnej Kościoła katolickiego w Polsce, na mocy bulli Totus Tuus Poloniae Populus Ojca Św. Jana Pawła II z dnia 25 marca 1992 roku, została utworzona przez jako jedna z 13 nowych diecezji, Diecezja Kaliska. Stolicą nowoutworzonej diecezji został Kalisz, miasto o najstarszej historii w Polsce, zaś jej patronem Św. Józef, Małżonek Maryi Dziewicy, Opiekun Zbawiciela. Dekanat ołobocki wraz z parafią w Ociążu wszedł w skład nowej diecezji.

 

 

Zmiana granic parafii

 

W okresie po II wojnie światowej granice parafii w Ociążu uległy zmianie. Parafianie, mieszkający na granicy sąsiadujących parafii, w dużej odległości od kościoła w Ociążu, odłączają się od niej za zgodą Kurii.

W roku 1945 w skład parafii wchodziły następujące miejscowości:

- Baby,

  • Fabianów,

  • Kwiatków,

  • Ociąż,

- Parcele Biskupskie,

- Parcele Fabianowskie,

  • Parcele Skalmierzyckie.

Pierwszy dokument o zmianie granic parafii pochodzi z 1950 roku. W dokumencie z dnia 30 sierpnia 1950 roku zawarta jest wzmianka o delegacji zainteresowanych parafian (około 15 rodzin), którzy to udali się do pobliskiej parafii w Biskupicach Ołobocznych, aby spotkać się z przybyłym na wizytację Biskupem. Celem ich spotkania z Jego Ekscelencją Ks. Biskupem Wizytatorem była prośba o przyłączenie gromady Biskupice Ołoboczne – Parcele do parafii w Biskupicach Ołobocznych, co ostatecznie stało się na mocy dekretu Arcybiskupa Poznańskiego ks. Walentego Dymka z dnia 26 stycznia 1952 roku. Motywacją podaną przez zainteresowane rodziny była bliższa droga do kościoła w Biskupicach Ołobocznych i do szkoły.

Druga po wojnie zmiana granicy parafii dotyczy osiedla Baby, data wystosowanej prośby do Kurii Metropolitalnej – 3 czerwca 1957 roku. Mieszkańcy tegoż osiedla, w liczbie 6 rodzin, wnieśli prośbę o przeniesienie ich do parafii Lewków. Jako powód podają bliższą drogę do kościoła (około 1,5-2,5 km) oraz fakt, że ich dzieci uczęszczają do szkoły i na lekcje religii w Lewkowie. Decyzja rodzin, jak wynika z listu księdza Administratora Radomira Fibaka do Kurii z dnia 6 lipca 1957 roku była niespodziewana i zaskakująca, gdyż w czasie odwiedzin duszpasterskich rodzin nie wspomniano o takim zamiarze. W liście tym wyczuwa się troskę aktualnego Administratora o utrzymanie dotychczasowych granic parafii jak i liczebności parafian.

W tym czasie parafia liczyła 1100 dusz. Dla ratowania granic parafii, pada propozycja ze strony ks. Administratora, aby ze znacznie większej parafii Droszew odłączyć miejscowości Czachory oraz Kościuszków i dołączyć je do parafii Ociąż. W uzasadnieniu słuszności propozycji padają stwierdzenia:

  • bliższa droga do kościoła w Ociążu, o 2 km niż do Droszewa,

  • przynależność dzieci do okręgu szkolnego w Ociążu,

  • większa frekwencja wiernych na Mszy Św. w kościele w Ociążu.

W odpowiedzi na pismo ks. Radomira Fibaka, Kuria Metropolitalna wystosowała pismo w dniu 26 października 1957 roku powiadamiając, że mieszkańcy Czachór i Kościuszkowa zgodnie ze swoim pragnieniem pozostaną nadal w parafii droszewskiej, natomiast mieszkańcy Bab dołączeni zostaną do parafii Lewków.

Dekret o zmianie granic parafii Lewków i Ociąż został podpisany przez Arcybiskupa Poznańskiego Antoniego Baraniaka w dniu 10 stycznia 1958 roku, a odczytany zgodnie z poleceniem Arcybiskupa na obydwóch Mszach Św. przez ks. Radomira Fibaka w dniu 19 stycznia 1958 roku.

Ostatnia zmiana granic parafii miała miejsce w 2001 roku, a dotyczyła mieszkańców Bielaw i Osady Skalmierskiej. Z powodu zaniku związku z parafią w Ociążu większości mieszkańców tych osad, którzy z racji bliższej odległości i lepszego dojazdu do kościoła w Skalmierzycach tam korzystali z posługi duszpasterskiej, za zgodą mieszkańców oraz proboszcza parafii p.w. św. Katarzyny w Skalmierzycach ks. Kan. Stanisława Kraski, na prośbę proboszcza parafii p.w. Narodzenia NMP w Ociążu – ks. Rafała Sobieraja, Biskup Kaliski Stanisław Napierała dekretem z dnia 10 kwietnia 2001 roku wyłączył mieszkańców Bielaw i Osady Skalmierskiej z parafii w Ociążu i przyłączył ich do parafii p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Skalmierzycach. Dekret został odczytany w obu parafiach podczas wszystkich Mszy św. w III Niedzielę Wielkanocną tj. 29 kwietnia 2001 roku, a wszedł w życie z dniem 3 maja 2001 roku.

Obecnie parafia p.w. Narodzenia NMP w Ociążu obejmuje trzy miejscowości: Ociąż, Fabianów i Kwiatków i liczy około 1500 wiernych.

 

 

Oprac. na podstawie pracy magisterskiej Sabiny Stasiak „Dzieje parafii Ociąż 1945-2000” i archiwum parafii w Ociążu.

 
Tu podaj tekst alternatywny